Βασιλόπιτα: Πώς ξεκίνησε το έθιμο με την πίτα-σύμβολο της Πρωτοχρονιάς
Βασιλόπιτα
Η Βασιλόπιτα, κατά το ελληνικό έθιμο, παρασκευάζεται από τους χριστιανούς ανά τον κόσμο την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, κόβεται και μοιράζεται λίγο μετά την αλλαγή του χρόνου.
Η ”ιεροτελεστία” έχει ως εξής: Μόλις αλλάξει ο χρόνος, μαζεύονται όλοι γύρω από το τραπέζι όπου βρίσκεται η βασιλόπιτα και ο νοικοκύρης του σπιτιού αφού την σταυρώσει με το μαχαίρι τρείς φορές την κόβει και μοιράζει τα κομμάτια της πίτας στα μέλη της οικογένειάς του και τους τυχόν φιλοξενούμενους, ενώ ιδιαίτερα κομμάτια ξεχωρίζονται για τον Χριστό, την Παναγία, τον Άγιο Βασίλειο, το σπίτι και τους ξενιτεμένους της οικογένειας.
Η Βασιλόπιτα περιέχει ένα χρυσό φλουρί το οποίο θα φέρει τύχη σε όποιον το βρει.
Μαζί με τους κουραμπιέδες οι πρόσφυγες της Μικράς Ασίας έφεραν και την Βασιλόπιτα. Κύρια συστατικά της είναι το αλεύρι, το γάλα, τα αυγά και η ζάχαρη. Ανάλογα με την περιοχή ο τρόπος παρασκευής διαφέρει. Στην Δυτική Μακεδονία παρασκευάζουν τυρόπιτα η πρασόπιτα. Κοινό χαρακτηριστικό όμως όλων είναι η τοποθέτηση του χρυσού φλουριού.
Βέβαια ανάλογα με το έθιμο της κάθε περιοχής το χρυσό φλουρί αντικαθίστατο από μια ελιά ή κληματόβεργα ή ένα κομμάτι άχυρο ή από ένα κομμάτι τυρί για να φέρει τύχη στην παραγωγή.
Προέλευση
Το έθιμο της βασιλόπιτας προέρχεται από εκείνο το τελούμενο στην αρχαία ελληνική εορτή των «Κρονίων» και αργότερα των ρωμαϊκών «Σατουρναλίων» που παρέλαβαν οι Φράγκοι. Κατά τη διάρκειά τους προσφέρονταν ως δώρα καρποί και πλακούντες (πίτες) μέσα σε χρυσά φύλλα.
Υπάρχει, όμως, και η χριστιανική παράδοση για το έθιμο της βασιλόπιτας. Ο Μέγας Βασίλειος καθιέρωσε τη συνήθεια της τοποθέτησης νομίσματος μέσα στη πίτα και της ανακήρυξης ως «Βασιλιά της βραδιάς» αυτού που το έβρισκε.
Ο Μέγας Βασίλειος σύμφωνα με την παράδοση ήταν επίσκοπος στην Καισαρεία της Καππαδοκίας όταν ο ήλθε ο Έπαρχος της Καππαδοκίας να την καταλάβει και να την λεηλατήσει. Τότε ο Μέγας Βασίλειος ζήτησε από τους εύπορους κατοίκους να δώσουν ότι χρυσαφικά ή νομίσματα μπορούσαν ώστε να τα παραδώσει ως λύτρα για την αποφυγή της καταστροφής της πόλης.
Όμως είτε επειδή ο Έπαρχος άλλαξε γνώμη είτε επειδή ο Άγιος Μερκούριος μαζί με αγγέλους κατάφερε να απομακρύνει τον στρατό του Έπαρχου η πόλη σώθηκε.
Τα χρυσαφικά και τα νομίσματα έπρεπε να επιστραφούν αλλά επειδή ο Μέγας Βασίλειος δεν γνώριζε τι ανήκε στον καθένα, έδωσε εντολή να παρασκευαστούν άρτοι και εντός αυτών να τοποθετηθούν τα χρυσαφικά και τα νομίσματα. Μετά τον εκκλησιασμό μοίρασε στους κατοίκους τους μικρούς αυτούς άρτους, που «έκρυβαν» μέσα τους κι από έναν μικρό «θησαυρό».
Η πράξη αυτή συνεχίστηκε ως παράδοση κατά την μνήμη της ημέρας του θανάτου του Μέγα Βσιλείου.
Βασιλόπιτα
Υλικά
- 80 γρ νωπή μαγιά
- 1 κ της σούπας γλυκάνισο
- 450 γρ ζάχαρη
- ½ λίτρο γάλα
- 300 γρ βούτυρο
- 1 κιλό αλεύρι για όλες τις χρήσεις
- 2 κ του γλυκού μαχλέπι τριμμένο
- 2 με 2,5 γρ μαστίχα
- 4 αυγά
- μαυροκούκι
Εκτέλεση
- Σπάμε την μαγιά σε ένα τάπερ, προσθέτουμε ½ φλιτζάνι χλιαρό γάλα και ½ φλιτζάνι χλιαρό νερό με γλυκάνισο (το γλυκάνισο το έχουμε βράσει και το έχουμε σουρώσει όπως κάνουμε με το τσάι).
- Βάζουμε μία κουταλιά ζάχαρη και ανακατεύουμε με το σύρμα.
- Προσθέτουμε δύο κουταλιές της σούπας αλεύρι και συνεχίζουμε να ανακατεύουμε.
- Έπειτα κλείνουμε το καπάκι και βάζουμε το τάπερ σε προθερμασμένο φούρνο ( έχουμε κλείσει την θερμοκρασία).
- Το αφήνουμε μέχρι να φουσκώσει και συνεχίζουμε την ετοιμασία, έτσι ώστε να είμαστε έτοιμοι όταν θα έχει πλέον φουσκώσει.
- Σε ένα μεγάλο μπολ βάζουμε 400γρ ζάχαρη, ½ φλιτζάνι χλιαρό γάλα και ½ φλιτζάνι χλιαρό νερό με γλυκάνισο.
- Λιώνουμε το βούτυρο και το προσθέτουμε στο μπολ με το σύρμα ανακατεύουμε μέχρι να λιώσει η ζάχαρη.
- Ρίχνουμε το αλεύρι γύρω γύρω, σαν να δημιουργούμε στεριά και στη μέση μια λιμνούλα.
- Βάζουμε δύο κουταλιές του γλυκού μαχλέπι πάνω στο αλεύρι.
- Χτυπάμε την μαστίχα με λίγη ζάχαρη στο mullti και τη βάζουμε και αυτή πάνω από το αλεύρι.
- Ανοίγουμε τέσσερις τρύπες στο αλεύρι (πάνω, κάτω, δεξιά, αριστερά)και σπάμε μέσα τα αυγά.
- Τέλος βάζουμε στο κέντρο την μαγιά και αρχίζουμε το ζύμωμα.
- Σκεπάζουμε το μπολ με μία πετσέτα και το βάζουμε σε προθερμασμένο φούρνο ( έχουμε κλείσει την θερμοκρασία) μέχρι να φουσκώσει η ζύμη.
- Αφού έχει φουσκώσει η ζύμη τη βάζουμε σε ένα στρογγυλό ταψί και την αλείφουμε με ένα πινέλο κρόκο αυγού που έχουμε διαλύσει σε λίγο γάλα.
- Πασπαλίζουμε με μαυροκούκι.
- Ψήνουμε στους 160 οC στον αέρα για μία ώρα.
Καλή σας επιτυχία!
Για περισσότερες συνταγές πατήστε ΕΔΩ!!
Στήριξε την προσπάθεια μας, μπορείς!
Εσύ, το ελληνικό κοινό της Ομογένειας, είσαι η δύναμή μας. Αρκεί ένα μονάχα κλικ για να στηρίξεις την προσπάθεια μας.
Μπες στη σελίδα μας στο Facebook, κάνε Like και ενημερώσου για όλα όσα σε αφορούν, πάντα στην μητρική μας γλώσσα, τα ΕΛΛΗΝΙΚΑ.