Τι κρύβεται πίσω από την εμμονή της Γερμανίας με τα διδακτορικά;

Η Γερμανία έχει μακράν τον υψηλότερο αριθμό αποφοίτων διδακτορικού στην Ευρώπη κάθε χρόνο και ο τίτλος του διδάκτορα χαίρει ιδιαίτερης εκτίμησης στη χώρα. Μιλήσαμε με έναν εμπειρογνώμονα στον τομέα για να μάθουμε το γιατί.

Στη Γερμανία, περίπου 29.000 φοιτητές ολοκληρώνουν διδακτορικό κάθε χρόνο – πολύ περισσότεροι από ό,τι σε οποιοδήποτε άλλο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Εκτός από τον υψηλό αριθμό αποφοίτων που αποκτούν διδακτορικό δίπλωμα, υπάρχει επίσης ένα ορισμένο επίπεδο κύρους που απολαμβάνουν όσοι φέρουν τον τίτλο “Διδάκτωρ” στη Γερμανία, και μάλιστα περισσότερο από ό,τι σε άλλες χώρες.

Στη Γερμανία, δεν είναι ασυνήθιστο για τους κατόχους του τίτλου να προσθέτουν τα αρχικά “Dr.” στα κουδούνια, τις ταυτότητες, τις τραπεζικές κάρτες, ακόμη και στις κρατήσεις εισιτηρίων τρένων.

Στον κόσμο της εργασίας, ακόμη και στην πολιτική, η κατοχή διδακτορικού τίτλου φαίνεται επίσης να συμβάλει στην επιτυχία.

Για παράδειγμα, μια έρευνα του 2019 έδειξε ότι πάνω από το 80% των Γερμανών βουλευτών έχουν διδακτορικό δίπλωμα, ενώ μια άλλη έρευνα του ίδιου έτους αποκάλυψε ότι ο μέσος αρχικός μισθός για όσους έχουν διδακτορικό είναι 12.907 ευρώ υψηλότερος από εκείνους που έχουν μόνο πτυχίο.

Τα τελευταία χρόνια, υπήρξαν επίσης αρκετά σκάνδαλα με Γερμανούς πολιτικούς που διέπραξαν λογοκλοπή για να αποκτήσουν τον διδακτορικό τους τίτλο.

Για να προσπαθήσουμε να μάθουμε τι κρύβεται πίσω από την εμμονή της Γερμανίας με το διδακτορικό, μιλήσαμε με την Christiane Schmeken, Διευθύντρια Στρατηγικής της Γερμανικής Υπηρεσίας Ακαδημαϊκών Ανταλλαγών DAAD.

Γιατί πιστεύετε ότι υπάρχουν τόσοι πολλοί περισσότεροι φοιτητές διδακτορικού στη Γερμανία κάθε χρόνο από ό,τι στην υπόλοιπη Ευρώπη;

Christiane Schmeken: Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι το διδακτορικό δίπλωμα εκτιμάται ιδιαίτερα στη Γερμανία όσον αφορά την επαγγελματική σταδιοδρομία εκτός του ακαδημαϊκού χώρου.

Από τη μία πλευρά, υπάρχουν ορισμένα θέματα στα οποία το διδακτορικό δεν είναι υποχρεωτικό, αλλά εξακολουθεί να είναι αναμενόμενο (ιδίως η ιατρική και η χημεία). Από την άλλη πλευρά, ένα διδακτορικό αυξάνει επίσης το εισόδημα και το κύρος σε άλλα γνωστικά αντικείμενα.

Ένα δεύτερο σημείο είναι ότι στη Γερμανία, σε αντίθεση με άλλες χώρες, δεν είναι υποχρεωτική η εγγραφή σε πανεπιστήμιο κατά τη διάρκεια εκπόνησης διδακτορικού. Πολλοί φοιτητές αποκτούν το διδακτορικό τους με αυτόν τον τρόπο, συχνά σε μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Γιατί πιστεύετε ότι δίνεται τόση μεγάλη αξία στο διδακτορικό στη Γερμανία; Υπάρχουν συγκεκριμένοι ιστορικοί παράγοντες που παίζουν ρόλο σε αυτό;

Πριν από την εισαγωγή του μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών (Magister) το 1957, δεν υπήρχε άλλος τίτλος σπουδών για τους φοιτητές ανθρωπιστικών επιστημών στη Γερμανία που δεν ήθελαν να γίνουν καθηγητές, εκτός από τις κρατικές εξετάσεις και το διδακτορικό.

Από την άλλη πλευρά, σε πολλές άλλες χώρες, δεν υπήρξε ποτέ εποχή κατά την οποία οι σπουδές μπορούσαν να ολοκληρωθούν μόνο με διδακτορικό δίπλωμα. Στη Γαλλία, για παράδειγμα, η “La licence” (ένα ισοδύναμο πτυχίο) υπήρχε συνεχώς από τον Μεσαίωνα, και το διδακτορικό ήταν πάντα μόνο για όσους φιλοδοξούσαν να κάνουν ακαδημαϊκή καριέρα.

Επίσης, στη Γερμανία παρέμεναν κάποιες συντομεύσεις για την απόκτηση διδακτορικού τίτλου μέχρι τη δεκαετία του 1990. Για παράδειγμα, ορισμένες σχολές ανθρωπιστικών επιστημών επέτρεπαν σε άριστους φοιτητές να αρχίσουν διδακτορικές σπουδές χωρίς προηγούμενες τελικές εξετάσεις μέχρι τη δεκαετία του 1980.

Παράλληλα, το λεγόμενο “προπτυχιακό διδακτορικό” – στο οποίο από την αρχή των σπουδών επιδιώκεται μόνο το διδακτορικό ως πτυχίο – καταργήθηκε από τα περισσότερα γερμανικά πανεπιστήμια μόλις τη δεκαετία του 1990.

Πιστεύετε ότι αυτό θα αλλάξει τα επόμενα χρόνια;

Η εμπειρία έχει επίσης δείξει ότι τα διδακτορικά έχουν διατηρήσει τη σημασία τους σε πολλούς τομείς με υψηλότερους αρχικούς μισθούς και προοπτικές προαγωγής για όσους έχουν διδακτορικό.

Σε τομείς όπως η νομική, η ιατρική και οι ανθρωπιστικές επιστήμες, η επαγγελματική καταξίωση στον τομέα είναι επίσης γενικά υψηλότερη για όσους έχουν διδακτορικό τίτλο.

Σε τομείς που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με την τριτοβάθμια εκπαίδευση και την επιστήμη, το διδακτορικό εξακολουθεί να αποτελεί σημαντικό χαρακτηριστικό και είναι πιο δύσκολο να γίνει κανείς αποδεκτός από τους εκπροσώπους των πανεπιστημίων χωρίς αυτόν τον τίτλο.

Στη Γερμανία, συνολικά 24.172 άτομα ανακηρύχθηκαν διδάκτορες το 1999, 27.711 το 2013 και 28.690 το 2019, επομένως υπάρχει μια ανοδική τάση στον αριθμό των ατόμων που αποκτούν διδακτορικό τίτλο.

Επιπλέον, η σημασία του διδακτορικού τίτλου μέχρι σήμερα φαίνεται και από τις πολυάριθμες περιπτώσεις λογοκλοπής που έχουν αποκαλυφθεί τα τελευταία χρόνια, με πιο χαρακτηριστικό εκπρόσωπο τον Karl-Theodor zu Guttenberg, ο οποίος πλαστογράφησε διδακτορικό τίτλο προκειμένου να μπορέσει να εργαστεί καλύτερα στην πολιτική.

Έχουν γίνει προσπάθειες εκσυγχρονισμού της διαδικασίας απόκτησης διδακτορικού τα τελευταία χρόνια;

Ενώ παλαιότερα οι φοιτητές διδακτορικού χρηματοδοτούνταν κυρίως από υποτροφίες ή από δικά τους κεφάλαια, σήμερα υπάρχουν πολύ περισσότερες διαθέσιμες (αμειβόμενες) θέσεις, και συχνά θέσεις μερικής απασχόλησης.

Η διατριβή επιτρέπει επίσης την υποβολή πολλών μικρότερων μεμονωμένων δημοσιεύσεων αντί για το magnum opus, πράγμα ιδιαίτερα ελκυστικό για όσους εργάζονται ήδη.

Υπάρχει τώρα επίσης μια ισχυρή τάση προς μια πιο τυποποιημένη διδακτορική διατριβή.

Ενιαίο ενεργειακό επίδομα στη Γερμανία: Τι πρέπει να γνωρίζετε;

Μην μαθαίνεις τα νέα τελευταίος!

Κάνε Like στη σελίδα μας στο Facebook και ενημερώσου πρώτος για όλες τις τελευταίες εξελίξεις. Έγκαιρη, έγκυρη και ανεξάρτητη ενημέρωση. Όλες οι τελευταίες Ειδήσεις από τη Γερμανία, την Ελλάδα και τον κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν.