Τα πρόσωπα των ηρωικών αγωνιστών του 1821 ταυτίζονται κάθε χρόνο με τις εκδηλώσεις της 25ης Μαρτίου για τον εορτασμό της Επανάστασης και την απελευθέρωση της Ελλάδας.
Κυρίαρχες μορφές όπως του Κολοκοτρώνη, του Καραϊσκάκη και του Μακρυγιάννη αποτελούν γνώριμες φυσιογνωμίες για όλους μας.
Μνημεία, προτομές και αγάλματα που σηματοδοτούν ηρωικές μάχες και πορτρέτα των πρωταγωνιστών φιλοξενούνται σε πολλά μουσεία.
Πώς όμως ήταν στην πραγματικότητα τα πρόσωπα της Παλιγγενεσίας; Τι μορφή είχαν άραγε οι αγωνιστές του ’21; Πόσο κοντά στην αληθινή όψη τους απεικονίζονται στους γνωστούς πίνακες;
Δεκαετίες πριν επινοηθεί και διαδοθεί η φωτογραφία και η απαθανάτιση των ανθρώπων, τον ρόλο του φωτογράφου ή οπερατέρ, με τη σύγχρονη ορολογία, εκπλήρωναν όσοι κατείχαν την τέχνη της ζωγραφικής και του σχεδίου.
Καρλ Κρατσάιζεν: Ο ζωγράφος της Ελληνικής Επανάστασης
Αυτός ήταν ο ρόλος που ανέλαβε ο Καρλ Κρατσάιζεν, ένας Βαυαρός αξιωματικός του πεζικού και ερασιτέχνης ζωγράφος, χάρη στον οποίο γνωρίζουμε σήμερα την αυθεντική μορφή των μεγάλων αγωνιστών.
Αρχικά πήρε μέρος στις επιχειρήσεις της πατρίδας του κατά του Ναπολέοντα και το 1826, υπακούοντας στο ρομαντισμό και το φιλελληνισμό της εποχής, πήγε στην Ελλάδα για να βοηθήσει υπέρ της ανεξαρτησίας των Ελλήνων.
Ο φιλέλληνας Καρλ Κρατσάιζεν πολέμησε στο πλευρό των Ελλήνων και βρέθηκε σε πολλά πεδία μαχών, στην Αίγινα, στον Πόρο, στη Σαλαμίνα, στο Ναύπλιο και στη μάχη του Φαλήρου.
Στην ανάπαυλα των εχθροπραξιών, ο αυτοδίδακτος ζωγράφος ζητούσε από τους ηγέτες των Ελλήνων την άδεια να αποτυπώσει τη μορφή τους.
Στο τέλος, αφού τους απαθανάτιζε με το μολύβι του, τους έβαζε να υπογράψουν οι ίδιοι το έργο και η υπογραφή αυτή αποτελούσε πιστοποιητικό αυθεντικότητας.
Ο Κρατσάιζεν είχε έρθει στην Ελλάδα την περίοδο 1826-27, βρέθηκε σε αρκετά στρατόπεδα και συγκέντρωσε μια μεγάλη σειρά από προσωπογραφίες πολλών σημαντικών αγωνιστών: Κολοκοτρώνης, Μακρυγιάννης, Νικηταράς, Τομπάζης, Κουντουριώτης, Μιαούλης, Κανάρης, Σισίνης, Μαυρομιχάλης, Μαυροκορδάτος, Ζαΐμης, Φαβιέρος κ.ά.
Ιδιαίτερα συγκινητική είναι η απεικόνιση του Γεωργίου Καραϊσκάκη, έργο που έμεινε ημιτελές.
Ήταν λίγο πριν από τη μάχη του Αναλάτου, όταν ο Κρατσάιζεν φιλοτέχνησε το πορτρέτο του ήρωα λίγο πριν από τον θάνατό του, χωρίς να προλάβει να αποτυπώσει λεπτομερώς τα της ενδυμασίας του.
Μερικά χρόνια αργότερα στη Γερμανία πλέον, ο ίδιος σημειώνει ενδεικτικά στον πρόλογο ειδικής έκδοσης: «Κατά τη διάρκεια της παραμονής μου στην Ελλάδα μου δόθηκε η ευκαιρία να σχεδιάσω εκ του φυσικού τα πορτρέτα των περισσότερων εξαίρετων ανδρών της νεότερης ιστορίας της χώρας αυτής».
Παράλληλα με τους αγωνιστές, ο Βαυαρός αξιωματικός – ζωγράφος δημιούργησε σειρά έργων ως ένα μοναδικό χρονικό καταγεγραμμένο με ημερομηνίες.
Σκίτσα και υδατογραφίες με το Παλαμήδι, την Αίγινα, τη ζωή των ανθρώπων, πολεμικές συνθέσεις και πλοία του αγώνα.
“Προσωπογραφίες των διασημότερων Ελλήνων και Φιλελλήνων“,
Έχοντας συναίσθηση της αξίας των έργων του, γυρίζοντας στο Μόναχο το 1827, προχώρησε σε λιθογράφηση των σχεδιασμάτων του και στην έκδοση ενός λευκώματος με τίτλο “Προσωπογραφίες των διασημότερων Ελλήνων και Φιλελλήνων“, που τυπώθηκε σε επτά τεύχη.
Τα λευκώματα έγιναν πολύ δημοφιλή την εποχή εκείνη, σαν ένα είδος πολεμικής ανταπόκρισης, και παρά το λιτό και σχετικά απλοϊκό τους χαρακτήρα, αποτέλεσαν βάση για πολλά πορτρέτα των επαναστατών που εμφανίστηκαν αργότερα.
Οι λιθογραφίες αυτές μας επιτρέπουν να γνωρίζουμε σήμερα την αληθινή όψη του Κολοκοτρώνη, του Νικηταρά, του Μακρυγιάννη, του Μιαούλη, του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου και άλλων.
Στις εικόνες αυτές, μετέπειτα, βασίστηκαν κορυφαίοι ζωγράφοι, όπως ο Πίτερ Φον Ες και ο Θόδωρος Βρυζάκης, ο πρώτος της Σχολής του Μονάχου.
Συνολικά σχεδίασε 91 έργα, ανάμεσά τους υδατογραφίες, τοπία, αρχαιότητες, πολεμικές συνθέσεις και βέβαια τις προσωπογραφίες των πρωταγωνιστών του 1821.
Τα δεκαεννιά πορτρέτα μορφών της επανάστασης, τα φιλοτέχνησε είτε στα στρατόπεδα, από τα οποία πέρασε, ή στην Γ’ Εθνοσυνέλευση, στην οποία ήταν παρών.
Τα περισσότερα έργα έγιναν με μολύβι και σε χαρτί μικρού μεγέθους. Στο σχέδιο του Κρατσάϊζεν, βασίστηκε η μορφή του Κολοκοτρώνη που εμφανιζόταν στο πεντοχίλιαρο του 1984.
Στον περίφημο πίνακά του «Το εν Πειραιεί ευρισκόμενον στρατόπεδον του Καραϊσκάκη, έτος 1827» ανάμεσα στους αγωνιστές με τις φουστανέλες διακρίνεται με βαυαρική στολή και ο Καρλ Κρατσάιζεν.
Τα έργα επιστρέφουν στον τόπο που δημιουργήθηκαν
Στο πέρασμα του χρόνου τα έργα του έπεσαν στη λήθη μέχρι τη στιγμή που οι κληρονόμοι του Κρατσάιζεν ανακοίνωσαν ότι διαθέτουν την περίφημη συλλογή.
Μετά τον θάνατο του Κρατσάϊζεν, η συλλογή ανήκε πλέον στην κόρη του Μαρία, από την οποία τα κληρονόμησε ο σύζυγός της, Φετώβ, ρωσικής καταγωγής ο οποίος και με την συμβουλή του Ν. Γύζη καθηγητή τότε στο Μόναχο, αποφάσισε αντί να τα κληρονομήσει στους απογόνους του, να τα διαθέσει στο ελληνικό δημόσιο.
Έτσι, το Φεβρουάριο του 1926, ο κληρονόμος της συλλογής ενημέρωσε επίσημα πλέον το ελληνικό προξενείο στο Γαλάτσι της Ρουμανίας όπου ζούσε τότε.
Λίγο καιρό αργότερα, με ένα άρθρο του ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου προέτρεπε την ελληνική κυβέρνηση να αγοράσει το κληροδότημα.
Έτσι τελικά έναντι 200.000 δραχμών τα έργα του Κρατσάιζεν επέστρεψαν στον τόπο όπου είχε εμπνευστεί τη δημιουργία τους και δόθηκαν στην Εθνική Πινακοθήκη. Οι λιθογραφίες του βρίσκονται σήμερα στην Αθήνα στο Εθνικό ιστορικό Μουσείο.
Στον περίφημο πίνακά του «Το εν Πειραιεί ευρισκόμενον στρατόπεδον του Καραϊσκάκη, έτος 1827» ανάμεσα στους αγωνιστές με τις φουστανέλες διακρίνεται με βαυαρική στολή και ο Καρλ Κρατσάιζεν.
Μην μαθαίνεις τα νέα τελευταίος!
Κάνε Like στη σελίδα μας στο Facebook και ενημερώσου πρώτος για όλες τις τελευταίες εξελίξεις.
Έγκαιρη, έγκυρη και ανεξάρτητη ενημέρωση. Όλες οι τελευταίες Ειδήσεις από τη Γερμανία, την Ελλάδα και τον κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν.
Πώς θα ακολουθήσεις το GRland.info στο Facebook; Πάτησε ΕΔΩ
Διαβάστε ακόμα στο GRland.info:
