Η Καθαρά Δευτέρα σηματοδοτεί την έναρξη της Σαρακοστής (και της νηστείας) και (δυστυχώς για τα παιδιά) το τέλος της Αποκριάς.
Η ονομασία της προέρχεται από τους Χριστιανούς, γιατί με την έναρξη της νηστείας «καθαρίζονταν» πνευματικά και σωματικά.
Όπως καταλαβαίνει κανείς και από το όνομά της (Σαρακοστή) η νηστεία διαρκεί για 40 μέρες, όσες ήταν και οι μέρες νηστείας του Χριστού στην έρημο.
Καθαρά Δευτέρα συνηθίζεται να τρώμε λαγάνα (άζυμο ψωμί που παρασκευάζεται μόνο εκείνη τη μέρα), ταραμάς και άλλα νηστίσιμα φαγώσιμα, κυρίως λαχανικά, όπως και φασολάδα χωρίς λάδι. Επίσης, συνηθίζεται το πέταγμα χαρταετού.
Υπενθυμίζεται πως η Καθαρά Δευτέρα εορτάζεται 48 ημέρες πριν την Κυριακή της Ανάστασης του Χριστού, το χριστιανικό Πάσχα.
Τα έθιμα της Καθαράς Δευτέρας στην Ελλάδα
Από παλιά, η Καθαρά Δευτέρα πέρασε στη συνείδηση του λαού σαν μέρα καθαρμού. Οι βυζαντινοί την Καθαρά Δευτέρα την ονόμαζαν Απόθεση -Απόδοση και τελούσαν δρώμενα.
Τραγουδούσαν σχετικά άσματα, από τα οποία έχουν σωθεί μικρά μέρη μέχρι στις μέρες μας. «Ίδε το έαρ το καλόν πάλιν επανατέλλει, φέρον υγείαν και χαρά και την ευημερίαν».
Το πέταγμα του χαρταετού είναι ένα έθιμο μεταγενέστερο. Κούλουμα ονομάζεται η καθαροδευτεριάτικη έξοδος στην εξοχή και το πέταγμα του αετού.
Οι χριστιανοί, παρέες παρέες, βγαίνουν στην εξοχή, παίρνοντας μαζί τους νηστίσιμα φαγητά και το ρίχνουν στη διασκέδαση και το χορό.
Σε όλη η Ελλάδα οι κάτοικοι υποδέχονται τη Σαρακοστή με τα δικά της ξεχωριστά έθιμα.
Σε όλη σχεδόν την Ελλάδα –και σε διάφορες παραλλαγές– το χορευτικό δρώμενο, το λεγόμενο Γαϊτανάκι, έθιμο που έφεραν μαζί τους οι πρόσφυγες της Μικράς Ασίας, ξεσηκώνει μικρούς και μεγάλους.
Ο βλάχικος γάμος της Θήβας, πανάρχαιο έθιμο που πραγματοποιείται παραδοσιακά με το ξύρισμα του γαμπρού και το στόλισμα της νύφης, η οποία στη πραγματικότητα είναι άνδρας.
Το έθιμο του Αγά –με ρίζες στην Τουρκοκρατία– αναβιώνει στα Μεστά και στους Ολύμπους της Χίου. Ο Αγάς, αυστηρός δικαστής, δικάζει και καταδικάζει με χιούμορ και πειράγματα τους θεατές του εθίμου.
Στην Αλεξανδρούπολη, ένας κάτοικος μεταμφιέζεται σε Μπέη και περιδιαβαίνει την πόλη μοιράζοντας ευχές για το καλό.
Στο Λαϊκό Δικαστήριο Ανήθικων Πράξεων στην Κάρπαθο ανταλλάσσονται απρεπείς χειρονομίες μεταξύ των θεατών, και γι’ αυτό οδηγούνται στο «δικαστήριο» από τους Τζαφιέδες (χωροφύλακες), προς απονομή δικαιοσύνης από τους σεβάσμιους του νησιού.
Το έθιμο του αλευρομουτζουρώματος συναντάμε στο Γαλαξίδι, με τους καρναβαλιστές να χορεύουν κυκλωτούς χορούς αλευρωμένοι και μουτζουρωμένοι!
Του Κουτρούλη ο Γάμος στη Μεθώνη –η αναβίωση ενός πραγματικού γάμου που άφησε εποχή κατά τον 14ο αιώνα– συντελείται κάθε Καθαροδευτέρα με έντονη σατυρική διάθεση και πειράγματα για τη νύφη.
Το έθιμο του Αχυρένιου Γληγοράκη στη Βόνιτσα, όπου ένας αχυρένιος ψαράς δεμένος σε γάιδαρο γυρνάει σε όλο το χωριό για να καταλήξει σε μια φλεγόμενη βάρκα ανοιχτά της θάλασσας.
Εορτασμός στη Γερμανία
Από τις πιο σημαντικές μέρες του γερμανικού καρναβαλιού είναι η Καθαρά Δευτέρα ή Δευτέρα των Ρόδων, η μέρα πριν την Τρίτη της Αποκριάς.
Η Καθαρά Δευτέρα ή “Rosenmontag” αποτελεί το αποκορύφωμα των εορταστικών εκδηλώσεων και είναι η μέρα που γίνονται οι μεγάλες παρελάσεις.
Η Καθαρά Δευτέρα στη Γερμανία είναι η μεγαλύτερη μέρα για τους φίλους του καρναβαλιού. Αυτή τη Δευτέρα επιτρέπεται σχεδόν κάθε ανοησία που διαφορετικά είναι ταμπού ή ακόμη και απαγορευμένη. Αλλά η οποία δεν κάνει κακό.
Σε πιο δύσκολες και αυστηρές εποχές, αυτή η μέρα ήταν εξαιρετικά σημαντική για πολλούς Χριστιανούς. Επειδή μόνο τότε η εκκλησία τους επέτρεπε να αστειεύονται για τις αμαρτίες τους, να μην είναι τόσο αυστηροί σχετικά με ορισμένες από τις εντολές, να βλασφημούν και να κάνουν πράγματα υπερβολικά για μια φορά.
Για πρώτη φορά, το μεγάλο θέαμα, συμπεριλαμβανομένης της παρέλασης της Καθαράς Δευτέρας, πραγματοποιήθηκε στην Κολωνία το 1823. Μέχρι σήμερα, το έθιμο αυτό τηρείται.
Από πού προέρχεται το όνομα Rosenmontag;
Υπάρχουν διαφορετικές εξηγήσεις για το όνομα Rosenmontag. Μερικοί πιστεύουν ότι αναφέρεται σε ένα παλαιό έθιμο του Πάπα και την ιστορία της τρελής ημέρας. Άλλοι πιστεύουν ότι λείπει μια μετάφραση από μια διάλεκτο.
Κατά τον Μεσαίωνα, ο Πάπας έδινε πάντα σε ένα σημαντικό πρόσωπο ένα χρυσό τριαντάφυλλο την τέταρτη Κυριακή της Σαρακοστής.
Την επόμενη ημέρα από την Rosensonntag, η ετήσια γενική συνέλευση της αποκριάτικης κοινωνίας άρχισε να πραγματοποιείται από το 1823.
Δεδομένου ότι οι συμμετέχοντες σχεδίαζαν ήδη το επόμενο καρναβάλι αυτήν την ημέρα, λέγεται ότι βάφτισαν την πιο σημαντική ημέρα των „Narren“ με το όνομα Rosenmontag.
Σύμφωνα με μια άλλη παράδοση, η Rosenmontag δεν έχει καμία σχέση με τον Πάπα και τα λουλούδια, αλλά με τη διάλεκτο των ανθρώπων από τη Ρηνανία.
Όταν όλα ξεφεύγουν κατά τις ημέρες αυτές, μιλούν για „Roserei“ – και αυτό σημαίνει „φρενίτιδα“ [σ.σ.: „Raserei“ στα Γερμανικά]. Σύμφωνα με αυτό, η Rosenmontag θα έπρεπε κανονικά να ονομαστεί Rasenmontag.
Μην μαθαίνεις τα νέα τελευταίος!
Κάνε Like στη σελίδα μας στο Facebook και ενημερώσου πρώτος για όλες τις τελευταίες εξελίξεις. Έγκαιρη, έγκυρη και ανεξάρτητη ενημέρωση. Όλες οι τελευταίες Ειδήσεις από τη Γερμανία, την Ελλάδα και τον κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν.
